Manon is gespecialiseerd in corporate litigation en ondernemingsrecht
manon.hoekstra@russell.nl +31 20 301 55 55Het kan grote gevolgen hebben wanneer een orgaan binnen de vennootschap een besluit neemt waartoe het niet bevoegd is. Wat zijn deze gevolgen en hoe voorkomt u dat een besluit op de verkeerde wijze wordt genomen?
Wie een bedrijf bestuurt of een andere functie binnen een onderneming bekleedt, zal met de belangen van de diverse stakeholders rekening moeten houden. Daarbij moet ook zorg worden gedragen dat het juiste orgaan op het juiste moment een beslissing neemt of wordt ingeschakeld. Daarnaast dienen de verschillende organen van de onderneming ervoor te zorgen dat het bedrijf handelt in overeenstemming met de relevante wet- en regelgeving. Ook dit valt onder corporate governance. In een tweeluik komen daarom deze beide onderwerpen aan bod. De eerste bijdrage gaat over de verhoudingen tussen de diverse vennootschapsorganen. De tweede bijdrage behandelt het onderwerp compliance.
Corporate governance ziet op het bestuur van een onderneming en het toezicht hierop door de verschillende organen van de onderneming. Anders dan soms wordt gedacht, is corporate governance ook van belang voor niet-beursgenoteerde bedrijven. Dit misverstand is ontstaan doordat de Corporate Governance Code slechts bindend is voor beursgenoteerde bedrijven.
De Corporate Governance Code heeft reflexwerking voor niet-beursgenoteerde ondernemingen. Ook niet-beursgenoteerde ondernemingen hebben immers met veel belangen te maken, zoals die van het bestuur, de raad van commissarissen, aandeelhouders, leveranciers, crediteuren, etc. Wanneer een onderneming haar corporate governance op orde heeft, zorgt dat ervoor dat er integere besluitvorming kan plaatsvinden in het belang van de onderneming waarbij duurzame lange termijn waardecreatie in acht wordt genomen. De onderneming moet zich op basis daarvan op de lange termijn en haar voortbestaan richten in plaats van op succes op korte termijn.
De verschillende organen binnen de vennootschap hebben hun eigen taken en bevoegdheden. Het is van belang deze taken echt van elkaar te scheiden en niet door elkaar te laten lopen. Beslissingen die door het verkeerde orgaan zijn genomen, zijn namelijk nietig en worden geacht nooit te zijn genomen.
Daarnaast kunnen normaliter alleen de bestuurders van de vennootschap persoonlijk aansprakelijk worden gesteld wanneer hen een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt. Echter, degene die het beleid van de vennootschap heeft (mede)bepaald, kan in geval van faillissement met de bestuurder gelijk worden gesteld en daardoor alsnog persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. Voor een commissaris of aandeelhouder is het daarom des te meer van belang om zich aan hun eigen – door de wet of statuten toebedeelde – taak te houden.
Er zijn vele voorbeelden te noemen van verkeerd genomen besluiten. In deze bijdrage zullen we bij drie verschillende situaties stilstaan: (i) de RvC heeft een beslissing genomen over de eigen bezoldiging; (ii) een bestuurder is op onjuiste wijze benoemd; en (iii) het OR-advies is niet gevolgd of de OR is niet om advies gevraagd, terwijl het bestuur dat wel had moeten doen.
In de wet is opgenomen dat de algemene vergadering over de bezoldiging van de RvC kan beslissen. Slechts de algemene vergadering is bevoegd de bezoldiging voor de commissarissen vast te stellen. Dit betekent dat indien het bestuur of de RvC toch een besluit neemt over de eigen bezoldiging, dit nietig is wegens strijd met de wet of de statuten. Het besluit betreffende de bezoldiging van de RvC wordt dan geacht nooit te zijn genomen. Het gevolg is dat de vennootschap eventuele verstrekte bezoldigingen terug dient te vorderen wegens onverschuldigde betaling.
Op het moment dat een vennootschap wordt opgericht, vindt de benoeming van de bestuurders plaats bij de akte van oprichting. Nadat de vennootschap is opgericht worden de bestuursleden benoemd door de algemene vergadering. Het is echter mogelijk statutair te regelen dat een vergadering van een bepaalde soort aandelen bevoegd is ten minste één bestuurder te benoemen. Indien het structuurregime van toepassing is, worden de bestuurders door de RvC benoemd.
Op het moment dat een bestuurder op onjuiste wijze is benoemd, kan dat verscheidene gevolgen hebben. Op het moment dat een ander orgaan dan het bevoegde orgaan de bestuurder heeft benoemd, is sprake van een nietig besluit en wordt de bestuurder geacht nooit te zijn benoemd. Dit kan grote gevolgen hebben als de betreffende bestuurder na die verkeerde benoeming bestuursbesluiten heeft genomen. De bestuurder was ten tijde van het nemen van die bestuursbesluiten immers onbevoegd.
Voor belangrijke besluiten op financieel, economisch of organisatorisch vlak, is een advies van de OR vereist. Het bestuur dient het advies van de OR af te wachten alvorens het bestuur het voorgenomen besluit kan nemen. Het is echter mogelijk dat de OR een negatief advies afgeeft of nog geen advies heeft afgegeven, maar het bestuur het besluit tóch neemt.
Indien een negatief OR-advies wordt afgegeven, maar de bestuurder het besluit toch neemt, zal de bestuurder goed moeten onderbouwen waarom hij heeft besloten van het OR-advies af te wijken. In beginsel dient het bestuur vervolgens de uitvoering van het besluit een maand op te schorten, tenzij de OR heeft aangegeven dat direct tot uitvoering overgegaan mag worden. De OR kan binnen een maand na het genomen bestuursbesluit in beroep gaan bij de Ondernemingskamer. De OR doet er dan ook goed aan bij een negatief advies het bestuur schriftelijk te wijzen op die opschortingstermijn van een maand.
Indien een bestuursbesluit wordt genomen, terwijl de OR van mening is daarover niet voldoende informatie te hebben ontvangen, kan de OR tegen het genomen besluit opkomen bij de Ondernemingskamer. De Ondernemingskamer kan de bestuurder vervolgens verplichten het genomen besluit in te trekken en eventuele gevolgen van het besluit ongedaan te maken.
Ook als het bestuur het OR-advies niet heeft afgewacht, of überhaupt niet om advies heeft gevraagd, kan de OR een procedure starten bij de Ondernemingskamer. Het beroep moet ook in deze situatie binnen een maand na het genomen besluit worden ingediend en het bestuur dient die maand af te wachten alvorens het mag overgaan tot de uitvoering van het besluit. De Ondernemingskamer zal vervolgens beoordelen of het bestuursbesluit kennelijk onredelijk is. Daar zal vaak sprake van zijn op het moment dat de bestuurder om een OR advies had moeten vragen, terwijl hij dat niet heeft gedaan.
De Ondernemingskamer toetst in beide situaties of het bestuur in alle redelijkheid tot het besluit heeft kunnen komen wanneer alle belangen worden afgewogen. Het is daarbij van belang dat het adviestraject van de OR zorgvuldig is gevolgd. De Ondernemingskamer onderzoekt dus niet of het bestuur het best mogelijke besluit heeft genomen.
Zoals hiervoor uiteengezet is het dus van groot belang om de taken van de diverse vennootschapsorganen goed uit elkaar te houden. Maakt u onderdeel uit van een vennootschapsorgaan en heeft u vragen over de corporate governance binnen uw onderneming? Wij voorzien u graag van advies. Ook voor andere vragen over het ondernemingsrecht kunt u bij ons terecht:
De aandeelhoudersovereenkomst is de belangrijkste overeenkomst die tussen aandeelhouders en de vennootschap wordt gesloten. Welke zaken dient u in deze overeenkomst te regelen?
In deze blog geven wij een kort overzicht van de belangrijkste organen die in een onderneming aanwezig zijn en wat hun bevoegdheden zijn.
Een belangrijk voordeel van een enquêteprocedure is dat daarin snel voorzieningen kunnen worden getroffen om de onderneming te beschermen. Welke maatregelen kan de Ondernemingskamer nemen?
Een geschil tussen aandeelhouders kan tot problemen leiden binnen de onderneming. Bij een 50/50 verdeling van de aandelen kan de besluitvorming zelfs onmogelijk worden en in het ergste geval het voortbestaan van de onderneming in gevaar brengen. Hoe wordt een dergelijk geschil opgelost?
Het gebruik van algemene voorwaarden is niet meer weg te denken. Contractspartijen verwijzen met kleine lettertjes naar hun eigen algemene voorwaarden met daarin veelal gunstige bedingen ten behoeve van zichzelf. Maar wat is de kracht van algemene voorwaarden? En waar moet op worden gelet bij het gebruik daarvan?
De feestdagen staan weer voor de deur, een tijd van vreugde en vrije dagen voor velen. Niet voor iedereen zijn deze dagen echter even betekenisvol.
