OR-verkiezingen

De leden van de ondernemingsraad (OR) worden door middel van OR-verkiezingen gekozen. Hoe verlopen deze verkiezingen en wat moet hierover staan in het OR-reglement?

De verkiezingsprocedure

Hoe de OR-verkiezingen moeten verlopen is opgenomen in de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) en in het OR-reglement. Gaat het om een net opgerichte OR en bestaat er nog geen OR-reglement? Dan moet de ondernemer een voorlopig reglement maken, in samenwerking met betrokken vakbonden. Hierin staan in ieder geval de basisregels, zoals bijvoorbeeld:

• de wijze van stemming (schriftelijk, elektronisch, volmacht);
• het aantal leden van de OR;
• de voorlopige werkwijze;
• de termijn tussen de bepaling van de verkiezingsdatum en de daadwerkelijke verkiezingen;
• de wijze van vaststelling en bekendmaking van de uitslag; en
• de voorlopige werkwijze van de OR.

Als de eerste OR gekozen is, stelt de OR een definitief reglement op. Hierin dient onder andere te staan hoe tussentijdse vacatures in de OR moeten worden vervuld. Het definitieve reglement mag afwijken van het voorlopige.

De OR-verkiezing kan plaatsvinden via kandidaatstelling op gezamenlijke lijsten (lijstenstelsel) óf door middel van individuele kandidaten (personenstelsel). Het lijstenstelsel is gebaseerd op het kiesstelsel van o.a. de Tweede Kamerverkiezingen en is het meest gebruikelijk. Kandidatenlijsten kunnen worden ingediend door een betrokken vakbond of door de ongebonden, kiesgerechtigde werknemers zelf (‘vrije lijsten’).

Ook is het mogelijk om in het OR-reglement de in de onderneming werkzame personen te verdelen in kiesgroepen, bijvoorbeeld op basis van functies, afdelingen, parttime of fulltime dienstverband, etc. Het doel is om een zo evenredig mogelijke vertegenwoordiging van alle werknemers van de onderneming in de OR te bewerkstelligen.

Wie mogen er kiezen?

Vanaf 1 januari 2022 mogen alle personen die op de verkiezingsdatum ten minste drie maanden in de onderneming – op basis van een arbeidsovereenkomst of aanstelling – werkzaam zijn, hun stem uitbrengen. Let op: tot deze groep kiesgerechtigden behoren ook gedetacheerde werknemers, en uitzendkrachten die minimaal 18 maanden in de onderneming werkzaam zijn. Daarnaast kunnen de OR en de ondernemer gezamenlijk andere personen aanwijzen die gelden als ‘in de onderneming werkzaam’.

De OR kiest vervolgens zelf welk OR-lid welke functie binnen de OR gaat vervullen.

Wie zijn verkiesbaar?

Vanaf 1 januari 2022 kunnen alle werknemers die op de verkiezingsdatum langer dan drie maanden werkzaam zijn in de onderneming zich kandidaat stellen voor de OR. Voor uitzendkrachten geldt dat zij minimaal 18 maanden in de onderneming werkzaam moeten zijn. Volgens de wet zijn zittende OR-leden herkiesbaar en geldt er geen beperking aan het aantal herverkiezingen.

Nieuwe verkiezingen

In principe moeten er om de drie jaren verkiezingen worden gehouden. Hiervan kan de OR per reglement afwijken.

Zittingsduur overschreden?

Worden er geen (tijdige) verkiezingen gehouden? Na het verstrijken van de zittingsduur kan de OR in beginsel geen rechtsgeldige besluiten nemen. Desondanks is verlenging van de zittingsduur soms wel mogelijk én handig, bijvoorbeeld in het geval van reorganisaties of fusies. Er moet dan wel zijn voldaan aan de volgende voorwaarden:

1. Er bestaan gegronde redenen voor uitstel (bijvoorbeeld de nieuwe OR is onvoldoende ervaren voor de werkzaamheden die op dat moment aan de orde zijn).
2. De verlenging van de zittingsduur betreft een overzichtelijke periode.
3. De ondernemer en vakbonden zijn akkoord met het uitstel van de OR-verkiezingen.
4. De OR heeft de achterban tijdig over het voorstel tot verlenging van de zittingsduur geïnformeerd en bij het voorstel betrokken.

Te weinig kandidaten?

Als te weinig kandidaten zich verkiesbaar stellen, dan komen de kandidaten die zich wel verkiesbaar hebben gesteld automatisch in de OR. De verkiezingen gaan dan niet door. Voor de eventuele overige zetels moeten er binnen een half jaar tussentijdse verkiezingen worden gehouden.

Tip

Wanneer er slechts twee OR-kandidaten zijn, kunnen zij niet altijd meerderheidsbesluiten nemen. Neem daarom voor de zekerheid in het OR-reglement op of, en zo ja hoe, een OR-raad bestaande uit twee leden rechtsgeldig besluiten kan nemen.

Afwijken in het OR-reglement

In het OR-reglement kunt u van de WOR afwijkende regels opnemen met betrekking tot de verkiezingen van de OR. Wij adviseren u hier graag over. Het is mogelijk om bijvoorbeeld afwijkende bepalingen op te nemen over de volgende onderwerpen:

• Hoe lang een persoon in dienst moet zijn om te mogen kiezen;
• Hoe lang een persoon in dienst moet zijn om zich verkiesbaar te stellen;
• Het aantal (plaatsvervangend) OR-leden;
• Regels met betrekking tot het kiezen van de voorzitter van de OR;
• Een beperking van de herkiezingsmogelijkheid van OR-leden;
• De zittingsduur van (een deel van) de OR.

Contact

Wilt u meer weten over verkiezingen van de OR of over wat u in een OR-reglement kunt opnemen? Neem dan contact met ons op: