7 tips om als ondernemingsraad serieus te worden genomen door de ondernemer

Sommige ondernemers proberen de ondernemingsraad te negeren. Anderen doen als onderhandelingstactiek alsof ze de OR niet serieus nemen. Hoe zorgt de OR dat ze niet genegeerd wordt en serieus kan meepraten over het beleid en de strategie van de onderneming?

Te veel ondernemingsraden voelen zich niet serieus genomen of ondergewaardeerd door de ondernemer. In sommige gevallen neemt de ondernemer een ondernemingsraad daadwerkelijk niet serieus. Het is echter vaak een tactiek van de ondernemer om die schijn te wekken, zodat de ondernemingsraad ‘onzeker wordt’ en minder in zijn eigen standpunt zal gaan geloven. Hoe moeilijk ook: probeer hier niet in te trappen! Als ondernemingsraad heb je namelijk een belangrijke rol in de organisatie. Het is essentieel dat je als ondernemingsraad jezelf serieus neemt en daardoor serieus wordt genomen door de ondernemer. Hoe bereik je dit?

Hieronder 7 praktische tips die eraan kunnen bijdragen dat de ondernemer jullie als ondernemingsraad serieus neemt:

1. Wees je als ondernemingsraad bewust van je rechten (en plichten)

De belangrijkste rechten van de ondernemingsraad zijn:

1. adviesrecht over voorgenomen belangrijke besluiten betreffende de onderneming;
2. instemmingsrecht met betrekking tot voorgenomen besluiten tot het vaststellen, wijzigen of intrekken van bepaalde regelingen;
3. recht op informatie op vastgestelde momenten in het jaar; en
4. het recht om eigen initiatieven nemen.

Een ondernemingsraad die zelf goed op de hoogte is van zijn rechten, kan deze ook duidelijk maken aan en ‘afdwingen’ bij de ondernemer.

Weet je als OR niet precies welke rechten je hebt of wat deze rechten inhouden? Overweeg dan om een training te volgen hierover, zodat jullie goed aan de slag kunnen.

N.B.: Met name Nederlandse ondernemingen met een buitenlandse moeder zijn vaak niet bekend met de rechten van een OR. Het kan geen kwaad om een keer met de ondernemer, al dan niet onder begeleiding van een onafhankelijke adviseur, het te hebben over jullie rol (en rechten) als ondernemingsraad.

2. Zorg dat de ondernemer de rechten van de ondernemingsraad respecteert

Het is aan te raden om, bijvoorbeeld aan het begin van jullie zittingstermijn als ondernemingsraadsleden, met de ondernemer samen te zitten om vast te stellen welke voorgenomen besluiten vallen onder de in de wet niet concreet geformuleerde onderwerpen waarvoor het advies en de instemming van de OR is vereist, bijvoorbeeld “een belangrijke inkrimping” en een “belangrijke investering”. Hierdoor is voor beide partijen van tevoren duidelijk ten aanzien van welke voorgenomen besluiten (in ieder geval) een formele advies/instemmingsaanvraag zal moeten worden gedaan. Dit voorkomt discussie op het moment dat de ondernemer een besluit wil gaan doorvoeren en voorkomt dat jullie te laat worden betrokken in de besluitvorming en dus buitenspel worden gezet.

3. Gebruik je recht op informatie

Daardoor zijn jullie als OR telkens op de hoogte van wat er speelt in de onderneming. Op grond van de wet heeft de ondernemingsraad recht op een grote hoeveelheid (basis)informatie. Het gaat onder meer om informatie over de structuur van de organisatie, maar ook om financieel-economische informatie.

Door gedurende het jaar passief en actief informatie te ontvangen, blijf je als OR op de hoogte. Wanneer jullie een advies- of instemmingsaanvraag ontvangen, begin je daardoor niet met een 0-1 achterstand ten opzichte van de ondernemer. Er hoeft niet eerst nog achterstallige informatie te worden opgevraagd. Een ondernemer zit meestal ook niet erop te wachten om bij een voorgenomen besluit eerst nog allerlei (basis)informatie te moeten verstrekken. Als OR ben je dan al goed voorbereid en kun je zorgen dat je meteen over de voor de advies- en instemmingsaanvraag relevante informatie beschikt.

4. Laat je tijdig betrekken bij besluiten over de onderneming

Het is belangrijk dat jullie als ondernemingsraad tijdig worden betrokken in de besluitvorming van de ondernemer. Hiertoe kan het handig zijn om aan het begin van ieder kalenderjaar samen met de ondernemer een agenda op te stellen voor het hele jaar waarin:

1. de data van de overlegvergaderingen worden vastgelegd, met de onderwerpen/informatie die zal worden besproken en eventueel alvast wie welke vergadering leidt en (dus) van tevoren een agenda rondstuurt, zodat de vergadering nuttig wordt gebruikt, en
2. wordt vastgelegd welke advies- of instemmingsplichtige besluiten zullen plaatsvinden in dat jaar, zodat er alvast afspraken kunnen worden gemaakt over wanneer een advies- of instemmingsaanvraag aan jullie zal worden gestuurd.

Hierdoor hebben jullie als OR vooraf duidelijkheid over de langetermijnplanning, waarmee jullie rekening kunnen houden en waardoor jullie niet worden overvallen door plotselinge besluiten.

5. Ga serieus in op de aanvragen van de ondernemer

Bij ontvangst van een advies- of instemmingsaanvraag is het essentieel dat je je als ondernemingsraad serieus opstelt. Zorg daarom dat jullie goed op de hoogte zijn van de plannen van de ondernemer. Het is essentieel dat jullie gerichte vragen stellen om tot een afgewogen advies of instemming te kunnen komen. Verdiep je in de materie, stel zinnige vragen, luister aandachtig naar het antwoord hierop van de ondernemer en vraag door als jullie vraag door de ondernemer wordt afgewimpeld.

Mocht de advies- of instemmingsaanvraag een onderwerp betreffen waar jullie als OR niet veel kennis van hebben, richt dan een commissie op bestaande uit deskundige werknemers die kunnen meedenken of schakel op tijd een expert/adviseur in. Als de ondernemer merkt dat jullie van een onderwerp niet veel afweten, dan zal hij sneller over jullie heenlopen en jullie ompraten met argumenten die niet kloppen. Zorg dat dit je niet overkomt als ondernemingsraad!

Maak gebruik van de tijd die je als ondernemingsraad wettelijk hebt (en eventueel aanvullende tijd van de ondernemer) om je te verdiepen in de advies- of instemmingsaanvraag. Daarnaast is het belangrijk dat het advies of de instemming (of weigering daarvan) van de OR op een zodanige manier wordt geformuleerd dat de ondernemer dit niet naast zich kan neerleggen. Zorg dat jullie als ondernemingsraad tot een gemeenschappelijk standpunt en besluit komen ten aanzien van de advies- of instemmingsvraag. Als er in de ondernemingsraad geen eenduidig standpunt is, dan merkt de ondernemer dat snel genoeg. Hij kan hiervan gebruikmaken om zijn besluit erdoor te krijgen.

6. Stel notulen op

Zorg er als ondernemingsraad voor dat er van elke vergadering notulen worden opgesteld. Van interne vergaderingen van de ondernemingsraad, maar met name van de vergaderingen die de OR heeft met de ondernemer. Wanneer het een vergadering betreft met de ondernemer, zorg er dan ook voor dat deze worden gedeeld met de ondernemer. Op deze manier worden onnodige discussies achteraf voorkomen, kan de volgende vergadering efficiënt worden gebruikt en kan je als OR de ondernemer vragen naar / wijzen op / houden aan afspraken die tijdens de vergadering zijn gemaakt.

7. Pick your battles

Als ondernemingsraad kom je op voor de belangen van alle werknemers in de onderneming, maar heb je natuurlijk ook het beste voor met de onderneming. Ga als ondernemingsraad niet elk gevecht aan met de ondernemer, maar bouw een vertrouwensband op, zodat de ondernemer jullie als gesprekspartner betrekt bij besluiten. Ondernemingsraad en ondernemer hebben elkaar nodig. Een ondernemingsraad die het met elke voorgenomen beslissing van een ondernemer oneens is, wordt vaak niet serieus genomen.

Zet als OR op een rijtje wat een voorgenomen beslissing van de ondernemer voor effect zal hebben en maak per beslissing een weloverwogen keuze of deze het aanvechten waard is. Het werk van de ondernemingsraad is een soort onderhandelen: de ene keer maak je je tot het uiterste hard om een voorgenomen beslissing tegen te houden. De andere keer ga je akkoord met een redelijke (tussen)oplossing.

Advocaat voor ondernemingsraden

Hebben jullie als ondernemingsraad het idee dat jullie niet serieus worden genomen door de ondernemer en lukt het niet aan de hand van bovenstaande tips verder te komen met de ondernemer? Bel ons dan, stuur een e-mail of gebruik het formulier hieronder. Ook voor hulp ten aanzien van advies- en instemmingsaanvragen en voor trainingen over de juridische positie van de ondernemingsraad kunnen jullie vrijblijvend contact met ons opnemen: