Paul is een zeer ervaren, creatief en vasthoudend procesadvocaat
paul.russell@russell.nl +31 20 301 55 55Reinier adviseert nationale en internationale bedrijven
reinier.russell@russell.nl +31 20 301 55 55Het Nederlandse restitutiebeleid keert terug naar de oorspronkelijke uitgangspunten en wordt terecht weer ruimhartiger. Ook kunnen oude zaken opnieuw worden voorgelegd. Wat verandert er in het beleid?
Minister van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft gereageerd op de aanbevelingen van de Commissie evaluatie restitutiebeleid cultuurgoederen Tweede Wereldoorlog, de commissie-Kohnstamm. Ze neemt deze aanbevelingen integraal over en gaat op sommige punten zelfs verder dan de commissie voorstelde. Hiermee keert Nederland weer terug naar het uitgangspunt van het restitutiebeleid: de Washington Principles.
De belangrijkste wijziging is dat de afweging tussen het belang van de huidige eigenaar en het belang van de rechthebbende zal worden geschrapt. Ook het belang van het openbaar kunstbezit speelt terecht geen rol meer.
Al bij de invoering van deze belangenafweging in 2007 constateerde ik dat hiermee “een internationaal ongekend criterium [zou] worden geïntroduceerd”. De Washington Principles laten weliswaar ruimte voor een belangenafweging (“just and fair solution”), maar die is alleen relevant voor de wijze waarop restitutie plaatsvindt: teruggave of vergoeding. Niet voor de vraag of überhaupt restitutie dient plaats te vinden. Helaas heeft de Restitutiecommissie dit anders geïnterpreteerd en zij is hiervoor terecht teruggefloten.
De Restitutiecommissie moet bij een verzoek voortaan de volgende dingen uitzoeken:
Zijn beide vragen bevestigend beantwoord dan zal bij staatseigendom altijd restitutie plaatsvinden.
Gaat het om bezit van anderen – waarvoor de bindend adviesprocedure is – dan is er nog een vraag te beantwoorden:
Als deze vraag bevestigend is beantwoord, moet de Restitutiecommissie naar een bemiddelende oplossing zoeken. Daarbij heeft zij niet meer de ruimte om het restitutieverzoek volledig af te wijzen als de eerste twee vragen bevestigend zijn beantwoord. Het zonder meer weigeren van restitutie op grond van een afweging van de belangen van een museum tegen die van de klein- en achterkleinkinderen is dus niet meer mogelijk. In dat geval is teruggave immers het uitgangspunt en er zal dan altijd minstens een compensatie voor de erfgenamen moeten zijn. Het is dus niet langer zo dat hoe waardevoller een kunstwerk is, hoe kleiner de kans op restitutie is. En dit is geheel in de lijn met de wijze waarop op grond van de Washington Principles een “fair and just solution” moet worden bereikt.
In een eerdere blog over het rapport constateerde ik dat niet duidelijk was wat de gevolgen van een wijziging in het restitutiebeleid zouden zijn voor reeds behandelde zaken. Op dit punt verschaft de reactie van de minister nu meer duidelijkheid. Oude zaken kunnen opnieuw aan de restitutiecommissie worden voorgelegd. Daarbij gelden afhankelijk van de eigenaar verschillende voorwaarden:
Met deze nieuwe criteria komt de kern van het restitutiebeleid weer centraal te staan: rechtsherstel voor de slachtoffers van het naziregime. Dat is een goede zaak. De criteria dienen ruimhartig te worden toegepast, zodat echt recht gedaan wordt. Ook in de reeds afgedane zaken.
Wat dat betreft valt te hopen dat er geen nieuw excuus komt om alsnog verzoeken af te wijzen. De minister constateert namelijk aan het einde van haar reactie van de minister dat het steeds moeilijker wordt om te beoordelen wie de rechthebbenden zijn en of het bezitsverlies onvrijwillig is geweest. Het beleid moet nog worden verwerkt in het reglement van de Restitutiecommissie. Wordt dus ongetwijfeld vervolgd.
Russell Advocaten heeft ruime ervaring met zaken voor de restitutiecommissie. Ons kantoor was de eerste advocaat die met succes een cliënt in een bindend adviesaanvraag heeft bijgestaan. Wilt u een zaak voorleggen aan de restitutiecommissie? Of laten beoordelen of een afgedane zaak zich leent voor herbehandeling? Wij zijn u graag van dienst. Neem contact op met mr. Paul W.L. Russell (paul.russell@russell.nl of 020-301 55 55).
Het gebruik van algemene voorwaarden is niet meer weg te denken. Contractspartijen verwijzen met kleine lettertjes naar hun eigen algemene voorwaarden met daarin veelal gunstige bedingen ten behoeve van zichzelf. Maar wat is de kracht van algemene voorwaarden? En waar moet op worden gelet bij het gebruik daarvan?
In his interview on “Hidden Gems – Treasured artwork adds to allure of Netherlands”, Reinier Russell talks about how artworks still reflect the spirit of the Golden Age and where they can be found.
Een nieuwe verordening van de EU verplicht iedereen die cultuurgoederen in de EU wil invoeren om over een invoervergunning te beschikken of een importeursverklaring in te dienen. Wanneer is welk document nodig? En wat zijn de gevolgen hiervan voor kunsthandelaren, galeries, veilinghuizen en verzamelaars, zowel binnen als buiten de EU?
Een Afrikaans masker dat voor 150 euro was verkocht bracht op een veiling 4,2 miljoen euro op. Konden de Franse verkopers de verkoop ongedaan maken? Hoe zou deze zaak in Nederland zijn afgelopen?
Na negen jaar is er eindelijk duidelijkheid naar wie de schatten van de Krim moeten. Volgens de Hoge Raad moeten zij naar de staat Oekraïne, de eigenaar en beheerder van de archeologische voorwerpen die in 2014 in bruikleen waren gegeven aan het Allard Pierson Museum in Amsterdam. Hoe is de Hoge Raad tot oordeel gekomen?
Het nieuws dat een medewerker kunst uit het British Museum zou hebben gestolen was reden voor Nieuwsuur om mr. Paul W.L. Russell te interviewen. Omdat dergelijke diefstallen vaker voorkomen is het van belang dat musea hun collectie goed beheren en beschermen. Waar moeten zij in het bijzonder op letten?
