Zaak Krimgoud gedeeltelijk beslist

Het Hof Amsterdam heeft 16 juli 2019 in de zaak over het Krimgoud een tussenvonnis gegeven. Het Allard Pierson Museum heeft terecht geweigerd de kunstvoorwerpen af te geven aan de musea op de Krim of de Staat Oekraïne. Nog niet duidelijk is naar wie de schatten van de Krim moeten. Dat zal het Hof bepalen en niet de Oekraïense rechter.

Het Hof Amsterdam heeft 16 juli 2019 in de politiek zeer gevoelige zaak over het Krimgoud een tussenvonnis gegeven.

De Krim – Goud en geheimen van de Zwarte Zee

In het voorjaar van 2014 was in het Allard Pierson Museum in Amsterdam een tentoonstelling met kunstvoorwerpen uit de Krim. Omdat tijdens de tentoonstelling Rusland de Krim annexeerde waren er twee partijen die eisten dat na afloop de kunstvoorwerpen aan hen zouden worden afgegeven: de Staat Oekraïne en de musea op de Krim. Het museum hield daarom de voorwerpen onder zich totdat duidelijk zou zijn wie de eigenaar is.

Oordeel rechtbank Amsterdam

In eerste aanleg werd bepaald dat de voorwerpen op grond van het UNESCO-verdrag inzake onrechtmatige invoer, uitvoer of eigendomsoverdracht van cultuurgoederen, naar Oekraïne moeten. De Oekraïense rechter moest daarna bepalen wie de eigenaar is.

Oordeel Hof Amsterdam

UNESCO-verdrag niet van toepassing

Het Hof oordeelt hier anders over dan de Rechtbank. Het UNESCO-verdrag is niet van toepassing. De cultuurgoederen zijn namelijk rechtmatig uitgevoerd. Omdat Oekraïne geen lid van de EU is kan het geen beroep doen op EU-regels die stellen dat ook te laat teruggeven onrechtmatige uitvoer is. Dat betekent dat nog niet duidelijk is of het Krimgoud aan Oekraïne moet worden afgegeven.

Naar wie moet het Krimgoud?

Het Hof zal nu zelf moeten bepalen naar wie de kunstvoorwerpen moeten. Dit zal het doen op grond van Oekraïens recht. Om dat te kunnen doen heeft het Hof eerst meer informatie van partijen nodig. Hoewel duidelijk is dat de kunstvoorwerpen eigendom zijn van de Staat Oekraïne stellen de musea op de Krim dat zij recht hebben op afgifte. Dat staat immers zo in de bruikleenovereenkomst en bovendien claimen zij een recht op grond van operationeel beheer. Het definitieve arrest volgt dus later.

Allard Pierson terecht tijdelijk beheerder

Een andere kwestie is wel al definitief afgehandeld. Het Allard Pierson Museum heeft terecht geweigerd de schatten van de Krim af te geven. Het was – en is – immers niet duidelijk aan wie het dit moet doen. Het museum hoeft daarom ook geen schadevergoeding te betalen, zoals de musea op de Krim eisen. Indien kunstwerken moeten worden afgegeven aan de Staat Oekraïne, zal deze een vergoeding moeten betalen aan het museum voor het beheer. Omdat het Allard Pierson Museum dat niet heeft gevorderd van de musea op de Krim, zullen zij bij afgifte aan hen geen vergoeding hoeven te betalen.

Meer informatie

Wilt u meer duiding over deze zaak, dan kunt u contact opnemen met mr. Paul W.L. Russell (06 – 53 39 08 83), internationaal expert in kunst en recht. Hij is onafhankelijk en niet betrokken bij deze zaak. Over deze kwestie heeft hij al eerder gesproken onder meer voor BNR Nieuwsradio.