Reinier adviseert nationale en internationale bedrijven
reinier.russell@russell.nl +31 20 301 55 55Wanneer binnen een onderneming de spanningen hoog oplopen en de onderneming in gevaar dreigt te komen, kan dit een reden zijn om bij de Ondernemingskamer een enquêteverzoek in te dienen. Wie hebben recht om dit te doen?
In het tweede deel van de reeks enquêterecht, gaan wij in op wie een enquêteverzoek bij de Ondernemingskamer kunnen indienen.
Niet iedereen heeft het recht om een enquêteverzoek in te dienen. De wetgever heeft bewust willen voorkomen dat ieder willekeurig persoon naar de Ondernemingskamer kan stappen. Welke groepen en personen kunnen wel een verzoek indienen?
Aandeelhouders en certificaathouders hebben slechts recht om een enquêteverzoek in te dienen als zij alleen of gezamenlijk in het bezit zijn van een bepaald percentage van de aandelen of een bepaalde waarde aan aandelen. De hoogte van dit percentage of de waarde is afhankelijk van of de hoogte van het geplaatst kapitaal van de rechtspersoon hoger of lager is dan 22,5 miljoen euro.
Het maakt niet uit of de aandeelhouders en certificaathouders de aandelen of de certificaten rechtstreeks bezitten of via een andere rechtspersoon, bijvoorbeeld een holding. Zo kan bijvoorbeeld een aandeelhouder die 10% van het kapitaal in een holding bezit, een enquêteverzoek indienen naar een onderneming die 100% eigendom van de holding is.
Bij een rechtspersoon met een geplaatst kapitaal van minder dan 22,5 miljoen euro, kunnen aandeelhouders en certificaathouders met 10% van het geplaatst kapitaal een verzoek bij de Ondernemingskamer indienen. Daarnaast kunnen ook houders van aandelen of certificaten met een nominale waarde van € 225.000 naar de Ondernemingskamer stappen. In de statuten kan een lager bedrag worden opgenomen.
Voor de grotere ondernemingen, met een geplaatst kapitaal van meer dan 22,5 miljoen euro heeft de wetgever de drempel verlaagd naar 1% van het geplaatst kapitaal. Aandeelhouders of certificaathouders die 1% bezitten kunnen dus zelfstandig naar de Ondernemingskamer stappen met een enquêteverzoek. Ook aandeelhouders die op het moment van het verzoek aandelen ter waarde van 20 miljoen euro bezitten hebben dit recht. De statuten kunnen dit bedrag verlagen.
De op 4 juni 2024 door de Eerste Kamer aangenomen Wet aanpassing geschillenregeling en verduidelijking ontvankelijkheidseisen enquêteprocedure (Wagevoe) geeft aandeelhouders of certificaathouders van beursvennootschappen het recht om een enquêteverzoek in te dienen als zij ten minste 1% van het geplaatste kapitaal of aandelen ter waarde van 20 miljoen euro bezitten. Dit is al zo voor vennootschappen met meer dan 22,5 miljoen euro aan geplaatst kapitaal, maar geldt na inwerkingtreding van de wet voor alle beursgenoteerde vennootschappen. De nieuwe regeling is vooral van belang voor beursvennootschappen waarvan de aandelen een lage nominale waarde hebben, maar een hoge beurswaarde. Wanneer de wet van kracht zal worden is nog niet bekend.
Leden van een vereniging, die een onderneming met tenminste 50 werknemers in stand houdt, coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij, kunnen een enquêteverzoek indienen. Een enquêteverzoek dient te worden ingediend door tenminste 300 leden of 10% van het totaal aantal leden dan wel de leden die samen 10% van de stemmen vertegenwoordigen op de algemene ledenvergadering. Voor de leden geldt dus een hoge drempel. Hiermee wil de wetgever voorkomen dat leden zomaar naar de Ondernemingskamer kunnen stappen.
Naast de aandeelhouders van een rechtspersoon, kan ook een commerciële rechtspersoon zelf naar de Ondernemingskamer stappen voor een onderzoek naar de gang van zaken binnen de rechtspersoon. Naast de al genoemde rechtspersonen valt hieronder ook de stichting die een onderneming met tenminste 50 werknemers in stand houdt. Alleen het bestuur en de raad van commissarissen of een vergelijkbaar toezichthoudend orgaan (raad van toezicht/niet-uitvoerende bestuurders) kunnen namens de rechtspersoon een enquêteverzoek indienen.
De rechtspersoon kan in de statuten of in een overeenkomst aan anderen het recht geven om een enquêteverzoek in te dienen. Hierbij kan worden gedacht aan een statutair recht voor een stichting die de continuïteit van een onderneming in stand beoogt te houden. Het is hierbij mogelijk om aan verschillende instanties of personen een dergelijk recht toe te kennen.
Via deze route kan ook aan de ondernemingsraad een recht tot het indienen van een enquêteverzoek worden toegekend. Uit de praktijk blijkt dat deze toekenning met name gebeurt wanneer sprake is van een conflict tussen directie/bestuur en een toezichthoudend orgaan, als de RvC of RvT, dan wel aandeelhouder(s). De ondernemingsraad vertegenwoordigt de belangen van de werknemers en de onderneming en kan met het enquêterecht een nuttige rol spelen in geval van dergelijke conflicten.
Vakbonden hebben het wettelijk recht om een enquêteverzoek in te dienen, mits zij leden hebben die als werknemers bij de rechtspersoon werkzaam zijn. Als een vakbond meent dat sprake is van een onjuiste gang van zaken bij een rechtspersoon, dan kan hij op grond van de wet een procedure bij de Ondernemingskamer starten. Voordat de vakbond deze stap zet, moet hij eerst contact opnemen met de ondernemingsraad van de desbetreffende rechtspersoon. De ondernemingsraad moet binnen een redelijke termijn reageren op de brief van de vakbond. Het vooraf horen van de ondernemingsraad is alleen voor de vakbond verplicht.
Het is voor een grote groep personen en organen bij een rechtspersoon mogelijk om een gang naar de Ondernemingskamer te maken. Aan deze gang zijn echter wel eisen gesteld, om te voorkomen dat niet iedereen zomaar naar de Ondernemingskamer kan stappen. Deze eisen zullen in een volgende blog worden besproken.
Heeft u een conflict binnen een onderneming en wilt u weten wat uw opties zijn? Heeft u vragen over het enquêterecht of andere vormen van corporate litigation? Onze specialisten zijn u graag van dienst. Neem contact met ons op:
De feestdagen staan weer voor de deur, een tijd van vreugde en vrije dagen voor velen. Niet voor iedereen zijn deze dagen echter even betekenisvol.
Wednesday 25 September 2024, Reinier Russell will discuss cybersecurity and data protection in litigation at the European meeting of the World Litigation Forum in Barcelona.
Voordat de Ondernemingskamer een enquêteverzoek kan toewijzen, moet sprake zijn van gegronde redenen om te twijfelen aan een juist beleid of een juiste gang van zaken binnen een onderneming. Wanneer is dit het geval?
In an article in the April 2024 issue of Lady Justice, the magazine of the Women Lawyers Section of Primerus, Lisanne Meijerhof shares her passion and expertise in charity law. Why has she chosen to focus on the law of foundations and other philanthropic organizations? What legal issues should charities be aware of?
De Tweede Kamer heeft de regering verzocht een nieuwe rechtsvorm uit te werken: de rentmeestervennootschap. Deze rechtsvorm moet maatschappelijk ondernemen stimuleren door de zeggenschap over de onderneming te verleggen van de aandeelhouders naar zogenaamde rentmeesters. Wat kenmerkt een rentmeestervennootschap?
Bij vertrek van een statutair bestuurder/aandeelhouder moet ook een eventuele participatie in de onderneming worden afgewikkeld. Dan kan discussie ontstaan over de waarde van deze participatie, afhankelijk van de vraag of de bestuurder geldt als good leaver of bad leaver. Waar moeten bedrijven en bestuurders op letten bij de uitleg van een leaverregeling?
