Reinier adviseert nationale en internationale bedrijven
reinier.russell@russell.nl +31 20 301 55 55Binnen een onderneming ontstaan met regelmaat geschillen tussen aandeelhouders en/of bestuurders. Dit kan zorgen voor situaties die de vennootschap in gevaar brengen. Om zulke problemen op te lossen is in Nederland de enquêteprocedure in het leven geroepen. Wat houdt deze procedure in?
De enquêteprocedure is een bijzondere procedure die zich richt op geschillen binnen ondernemingen. Te denken valt aan een conflict tussen aandeelhouders onderling of tussen aandeelhouders en bestuurders. Deze procedure kan alleen worden gestart bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam. Het gaat bij deze zaken om een onderzoek (de enquête) naar de gang van zaken en het beleid binnen een vennootschap. Doel van de enquêteprocedure is een duurzaam herstel van de relaties en verhoudingen binnen een vennootschap.
Wanneer men denkt aan de Ondernemingskamer en enquêteprocedures dan wordt vaak gedacht aan complexe onderzoeken naar grote beursgenoteerde bedrijven. Echter, ook voor kleinere ondernemingen biedt de enquêteprocedure een effectieve manier om conflicten in de samenwerking tussen partijen op te lossen. De Ondernemingskamer heeft in deze procedure namelijk veel bevoegdheden en gebruikt deze ook. Zo kan de Ondernemingskamer er voor kiezen om bestuurders te benoemen en te ontslaan of besluiten die door de onderneming zijn genomen te vernietigen. Bovendien kunnen deze beslissingen door de Ondernemingskamer snel worden genomen. Daarmee is de Enquêteprocedure niet alleen effectief, maar ook zeer efficiënt.
De enquêteprocedure bestaat uit twee fases. Tijdens de eerste fase wordt een verzoek ingediend bij de Ondernemingskamer om een onderzoek in te stellen naar het beleid en de gang van zaken binnen de onderneming. De wet bepaalt wie een dergelijk verzoek kan indienen. Hierover leest u meer in een volgende blog.
Vóórdat een verzoek tot onderzoek kan worden ingediend, moet aan een aantal voorwaarden zijn voldaan. Zo moet de verzoeker eerst schriftelijk de bezwaren bekend hebben gemaakt aan het bestuur en, indien aanwezig, aan het toezichthoudend orgaan (Raad van Commissarissen, Raad van Toezicht, Raad van Advies, etc.). Daarna moet de verzoeker een redelijke termijn in acht nemen en hen zo de gelegenheid geven op de bezwaren te reageren en eventueel maatregelen te nemen. Pas als dit de bezwaren niet wegneemt kan de verzoeker naar de Ondernemingskamer gaan. Zet de verzoeker niet eerst deze stappen, dan zal zijn verzoek niet-ontvankelijk worden verklaard.
Na het indienen van het verzoek geeft de Ondernemingskamer de belanghebbenden bij de procedure gelegenheid om zich te verweren tegen het enquêteverzoek. Vaak wordt een mondelinge behandeling gehouden waarin partijen hun standpunt kunnen toelichten aan de rechter.
Als de Ondernemingskamer van mening is dat sprake is van ‘gegronde redenen om te twijfelen aan een juist beleid’ dan gelast zij een onderzoek. Er wordt dan een onderzoeker aangewezen die recht heeft op inzage in alle stukken van de onderneming. Na het onderzoek brengt de onderzoeker een verslag uit. Hiermee is de eerste fase afgerond.
Ook kan de Ondernemingskamer in deze eerste fase al onmiddellijke voorzieningen treffen in spoedeisende gevallen, voor de duur van de procedure. Zo kan zij bestuurders schorsen of ontslaan, of het stemrecht van aandeelhouders tijdelijk ontnemen en zelfs een vervangende bestuurder en/of beheerder van aandelen benoemen. Het is zelfs mogelijk dat de Ondernemingskamer besluit om het uitvoeren van het onderzoek aan te houden en af te wachten of de voorlopige maatregelen al voldoende zijn om het conflict op te lossen.
Als het onderzoeksrapport is afgerond en hieruit blijkt dat sprake is van een wanbeleid, dan kan de verzoeker de Ondernemingskamer verzoeken om voorzieningen te treffen. Hierbij valt te denken aan de vernietiging van (bestuurs)besluiten, het afwijken van de statuten, het ontslaan van bestuurders of in extreme gevallen zelfs de ontbinding van de rechtspersoon. Daarnaast kan de constatering van wanbeleid worden gebruikt in andere (reeds lopende) procedures. Bijvoorbeeld om te bewijzen dat sprake is van bestuurdersaansprakelijkheid.
Wilt u meer weten over het enquêterecht? Of heeft u andere vragen met betrekking tot het ondernemingsrecht en corporate litigation? Neem dan contact met ons op:
Een belangrijk voordeel van een enquêteprocedure is dat daarin snel voorzieningen kunnen worden getroffen om de onderneming te beschermen. Welke maatregelen kan de Ondernemingskamer nemen?
Een geschil tussen aandeelhouders kan tot problemen leiden binnen de onderneming. Bij een 50/50 verdeling van de aandelen kan de besluitvorming zelfs onmogelijk worden en in het ergste geval het voortbestaan van de onderneming in gevaar brengen. Hoe wordt een dergelijk geschil opgelost?
Het gebruik van algemene voorwaarden is niet meer weg te denken. Contractspartijen verwijzen met kleine lettertjes naar hun eigen algemene voorwaarden met daarin veelal gunstige bedingen ten behoeve van zichzelf. Maar wat is de kracht van algemene voorwaarden? En waar moet op worden gelet bij het gebruik daarvan?
De feestdagen staan weer voor de deur, een tijd van vreugde en vrije dagen voor velen. Niet voor iedereen zijn deze dagen echter even betekenisvol.
Wednesday 25 September 2024, Reinier Russell will discuss cybersecurity and data protection in litigation at the European meeting of the World Litigation Forum in Barcelona.
Voordat de Ondernemingskamer een enquêteverzoek kan toewijzen, moet sprake zijn van gegronde redenen om te twijfelen aan een juist beleid of een juiste gang van zaken binnen een onderneming. Wanneer is dit het geval?
