Arbeidsvoorwaarden wijzigen wegens corona

In principe bent u gebonden aan de arbeidsovereenkomst zoals aangegaan met uw werknemer. Toch is het soms toch mogelijk om vanwege de coronacrisis de overeengekomen arbeidsvoorwaarden te wijzigen. Dit kan met instemming van de werknemer, door gebruik te maken van eenzijdig wijzigingsbeding op grond van zwaarwegende belangen of de werknemer een voorstel te doen dat deze als goed werknemer niet kan weigeren.

Veel ondernemingen worden hard getroffen door de uitbraak van het coronavirus en de daardoor genomen overheidsmaatregelen. Hoewel verschillende noodmaatregelen, zoals de NOW, uw onderneming verlichting kunnen bieden, is dit voor uw onderneming mogelijk nog niet genoeg. Kunt u dan (eenzijdig) arbeidsvoorwaarden van uw werknemer aanpassen, zoals het stopzetten van de bonusuitkering of het terugdraaien van een reeds toegezegde loonsverhoging?

In principe bent u gebonden aan de arbeidsovereenkomst zoals aangegaan met uw werknemer. Toch is het soms toch mogelijk om vanwege de gevolgen van de coronacrisis voor uw bedrijf de overeengekomen arbeidsvoorwaarden te wijzigen. Dit kan door:

• wijziging met instemming van de werknemer;
• eenzijdige wijziging als u zwaarwegende belangen heeft en u een wijzigingsbeding bent overeengekomen; en
• een redelijk voorstel te doen aan de werknemer waarmee deze op grond van goed werknemerschap dient in te stemmen.

Overeenstemming met uw werknemer

Allereerst is wijziging van de arbeidsvoorwaarden mogelijk met instemming van de werknemer. U kunt uw werknemer dus verzoeken om vanwege de coronacrisis akkoord te gaan met een (tijdelijke) wijziging van zijn arbeidsvoorwaarden. Het is goed mogelijk dat uw werknemer bereid is om in te stemmen met een (nadelige) aanpassing hiervan als hij bijvoorbeeld de keuze heeft tussen een loonoffer en faillissement of gedwongen ontslag.

Als uw werknemer instemt met een wijziging van zijn arbeidsvoorwaarden, dan is het belangrijk om dit goed vast te leggen. Leg schriftelijk vast welke voorwaarden worden gewijzigd, hoe, voor hoe lang en waarom. Laat uw werknemer deze schriftelijke vastlegging ook ondertekenen. Dit voorkomt discussie achteraf.

Eenzijdige wijziging van de arbeidsvoorwaarden?

Wat als uw werknemer niet instemt met uw verzoek om de arbeidsvoorwaarden aan te passen? Mag u de arbeidsvoorwaarden dan eenzijdig wijzigen?

Eenzijdig wijzigingsbeding

Als u in de arbeidsovereenkomst met uw werknemers een eenzijdig wijzigingsbeding bent overeengekomen, dan kunt u mogelijk eenzijdig arbeidsvoorwaarden wijzigen op grond van de coronacrisis. Een eenzijdig wijzigingsbeding moet schriftelijk zijn overeengekomen. Bijvoorbeeld bij arbeidsovereenkomst, cao of personeelshandboek. Let wel: u kunt dit beding alleen gebruiken als u bij de wijziging een zodanig zwaarwegend belang heeft dat het belang van de werknemer daarvoor moet wijken.

Of u een eenzijdig wijzigingsbeding wegens het coronavirus kunt gebruiken, zal afhangen van de gevolgen van de uitbraak van het coronavirus voor uw onderneming. Zijn hierdoor bedrijfseconomische of organisatorische omstandigheden ontstaan die noodzaken tot wijziging van de arbeidsvoorwaarden en waarvoor het belang van uw werknemer (tijdelijk) moet wijken? Dan zou een beroep op een eenzijdig wijzigingsbeding kunnen slagen. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als u ondanks de salarisondersteuning via de NOW-regeling onvoldoende middelen hebt om het loon van uw werknemers te blijven betalen.

Geen eenzijdig wijzigingsbeding

Ook zonder eenzijdig wijzigingsbeding is het mogelijk om de arbeidsvoorwaarden eenzijdig te wijzigen. Als voldaan wordt aan de volgende drie voorwaarden dan behoort uw werknemer als goed werknemer gehouden om in te stemmen met uw voorstel tot wijziging:

1. Als gevolg van de coronacrisis is sprake is van gewijzigde omstandigheden op het werk die aanleiding geven tot wijziging van arbeidsvoorwaarden.
2. U heeft aan uw werknemer een redelijk voorstel tot wijziging van de arbeidsvoorwaarden gedaan.
3. De aanvaarding van dit voorstel kan in redelijkheid van uw werknemer worden gevergd.

Nadeel ten opzichte van het eenzijdig wijzigingsbeding is dat wanneer de werknemer niet akkoord gaat met uw voorstel u dient te bewijzen dat u aan deze voorwaarden heeft voldaan, voordat u de wijziging mag doorvoeren. Heeft u een eenzijdig wijzigingsbeding, dan dient de werknemer te bewijzen dat u daarvan ten onrechte gebruik maakt.

Conclusie

Met instemming van uw werknemer kunt u arbeidsvoorwaarden tijdens de uitbraak van het coronavirus wijzigen. Maar ook zonder instemming van uw werknemer is dit onder omstandigheden mogelijk. Bovengenoemde voorwaarden betreffen een zware toets die voor elke werkgever weer anders uitpakt. Houd er rekening mee dat primaire arbeidsvoorwaarden in beginsel lastiger te wijzigen zijn dan secundaire arbeidsvoorwaarden.

Meer informatie

Heeft u meer vragen over (eenzijdige) wijziging van de arbeidsvoorwaarden wegens het coronavirus? Of zoekt u advies over het beperken van de gevolgen van de coronacrisis? Neem contact op met ons juridisch coronacrisisteam:

• mr. drs. Reinier W.L. Russell (reinier.russell@russell.nl)
• mr. Jan Dop (jan.dop@russell.nl)

U kunt ons ook bellen via 020 – 301 55 55 of uw vraag stellen via het contactformulier.