Paul is een zeer ervaren, creatief en vasthoudend procesadvocaat
paul.russell@russell.nl +31 20 301 55 55Reinier adviseert nationale en internationale bedrijven
reinier.russell@russell.nl +31 20 301 55 55Het nieuws dat een medewerker kunst uit het British Museum zou hebben gestolen was reden voor Nieuwsuur om mr. Paul W.L. Russell te interviewen. Omdat dergelijke diefstallen vaker voorkomen is het van belang dat musea hun collectie goed beheren en beschermen. Waar moeten zij in het bijzonder op letten?
Uit het magazijn van het British Museum in Londen zijn kostbare historische voorwerpen verdwenen. Hoewel nog niet duidelijk is of de objecten zijn gestolen of “alleen maar” zoekgeraakt, is om deze reden een conservator ontslagen en heeft het museum aangifte gedaan bij de politie, terwijl later de directeur van het museum zijn ontslag indiende. Hoe uitzonderlijk is dit en kan zoiets ook in Nederland gebeuren? Wat zijn de gevolgen voor het museum als voorwerpen verdwijnen? En hoe kan het verlies van cultuurgoederen zo veel mogelijk beperken? Op deze vragen gaat mr. Paul W.L. Russell in, die als expert kunstrecht over deze kwestie is geïnterviewd door het NPO-programma Nieuwsuur.
Hoewel het British Museum beklemtoont dat het uitzonderlijk is dat kunstvoorwerpen en historische objecten “zomaar” verdwijnen uit musea, is de praktijk anders. Daarbij gaat het dan niet zozeer om spectaculaire externe diefstallen zoals een tweetal Van Goghs uit het Van Gogh Museum of schilderijen van Rembrandt en Vermeer uit het Isabella Stewart Gardner Museum in Boston, maar om interne diefstal door museummedewerkers die voorwerpen meenemen. Of gewoon om slordigheden in de administratie, waardoor kunstwerken niet meer teruggevonden kunnen worden.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed geeft hiervan op haar website een lijst met voorbeelden van de wijze waarop objecten vermist kunnen raken. Daaronder vallen situaties als voorwerpen die in het geheel niet geregistreerd zijn, objecten die als afscheidscadeau zijn meegegeven aan een medewerker, kunst die is vernietigd omdat de schoonmaker het niet als kunst herkende, maar ook pure diefstal en niet teruggegeven bruiklenen.
De Rijksdienst houdt ook een lijst bij met voorwerpen uit de Rijkscollectie die vermist zijn. Op dit moment is de lijst niet online raadpleegbaar, maar bekend is dat er in 2008 ruim drieduizend objecten op stonden, waaronder werken van moderne kunstenaars als Lucebert, Jan Sluyters en Jeroen Henneman, maar ook oudere kunstwerken van bijvoorbeeld Charles Leickert en Isaac van Ostade. Van de collectie van het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden bleek zelfs een kwart van de objecten te ontbreken, nadat het museumdepot jarenlang vrij toegankelijk was. Kortom: de situatie waar het British Museum nu mee geconfronteerd wordt, is niet een incident, maar een structureel probleem waar musea in hun bedrijfsvoering en beleid rekening mee dienen te houden.
Musea hebben in hun collectie vaak objecten die zij voor anderen beheren, bijvoorbeeld voorwerpen uit de rijkscollectie of eigendommen van de gemeente of een familiefonds. En dan zijn er nog de tijdelijke bruiklenen. In al deze gevallen kan het museum aansprakelijk worden gesteld voor de vermissingen. Daarnaast zal het museum ook moeten zorgen dat vermiste objecten weer kunnen worden teruggevonden.
Het is daarom van belang dat het museum zorgt voor een goede administratie waarin van alle objecten die men bezit of beheert en vastlegt wat de kenmerken van de voorwerpen zijn door:
De laatste stap is ook praktisch met het oog op het verbeteren van de beveiliging. Aan de chip kan ook een alarm worden gekoppeld waardoor geregistreerd wordt dat het voorwerp het depot verlaat, zonder dat daar toestemming voor is verleend. Een goede beveiliging vergroot ook de kans dat het museum een beroep kan doen op een eventuele verzekering in plaats van dat het zelf moet opdraaien voor de schade.
Bij langdurige bruiklenen is het in belang van beide partijen om overeen te komen dat jaarlijks wordt gerapporteerd over de staat van het uitgeleende object en dat de uitlener het recht heeft om zelf te (laten) controleren wat deze staat is.
Het interview met mr. Paul W.L. Russell kunt u bekijken op de site van Nieuwsuur.
Heeft u vragen over het beheer van verzamelingen, het uitlenen van kunst of andere vragen op het terrein van kunst en recht? Of zoekt u juridische bijstand in een geschil over een kunstwerk. De experts van Russell Advocaten zijn u graag van dienst. Neem contact met ons op:
In his interview on “Hidden Gems – Treasured artwork adds to allure of Netherlands”, Reinier Russell talks about how artworks still reflect the spirit of the Golden Age and where they can be found.
Een nieuwe verordening van de EU verplicht iedereen die cultuurgoederen in de EU wil invoeren om over een invoervergunning te beschikken of een importeursverklaring in te dienen. Wanneer is welk document nodig? En wat zijn de gevolgen hiervan voor kunsthandelaren, galeries, veilinghuizen en verzamelaars, zowel binnen als buiten de EU?
Een Afrikaans masker dat voor 150 euro was verkocht bracht op een veiling 4,2 miljoen euro op. Konden de Franse verkopers de verkoop ongedaan maken? Hoe zou deze zaak in Nederland zijn afgelopen?
Na negen jaar is er eindelijk duidelijkheid naar wie de schatten van de Krim moeten. Volgens de Hoge Raad moeten zij naar de staat Oekraïne, de eigenaar en beheerder van de archeologische voorwerpen die in 2014 in bruikleen waren gegeven aan het Allard Pierson Museum in Amsterdam. Hoe is de Hoge Raad tot oordeel gekomen?
Wanneer is sprake van 230a-bedrijfsruimte en wanneer van 290-bedrijfsruimte? Wat betekenen deze termen eigenlijk? En vooral: welke gevolgen heeft dit verschil voor verhuurders en huurders van deze bedrijfsruimte?
De strijd om de Krimschatten nadert na negen jaar de ontknoping. Na het advies van de advocaat-generaal is nu de Hoge Raad aan zet om het eindoordeel in Nederland in deze kwestie te geven. Vaak volgt de Hoge Raad het advies van de A-G. Hoe luidt dit advies?
