Reinier adviseert nationale en internationale bedrijven
reinier.russell@russell.nl +31 20 301 55 55Welke maatregelen kunt u als ondernemer nemen om de gevolgen van de coronacrisis voor uw bedrijf te beperken? Welke juridische mogelijkheden heeft u? In deze blog, die geregeld wordt bijgewerkt, geven wij antwoord op de belangrijkste juridische vragen.
Voor onze cliënten lossen wij tal van juridische coronavirus gerelateerde vragen op: over de uitzonderlijke Covid-19 maatregelen van de overheid, maar ook over HR/arbeidsrecht, naleving van commerciële verbintenissen, overmachtsclausules, herfinancieringen en privacy. In onze blogs behandelen wij veel voorkomende juridische vragen van ondernemers en werkgevers. Heeft u een vraag, neem dan contact met mij op (reinier.russell@russell.nl of 020-301 55 55) of een van onze andere specialisten. Wij zijn goed bereikbaar om u te helpen de gevolgen van de coronacrisis voor uw bedrijf te beperken.
Ten eerste kunnen ondernemingen die door het coronavirus worden geraakt en daardoor in liquiditeitsproblemen komen via hun bank aanspraak maken op de Borgstelling MKB-kredieten (BMKB). Deze regeling is tot 30 juni 2020 verruimd. Hiermee staat de overheid voor een deel garant indien ondernemingen een lening of een verhoging van hun rekening-courantkrediet willen afsluiten. Op deze manier kunnen banken makkelijker een krediet verruimen en kunnen bedrijven sneller en meer geld lenen. Om in aanmerking te komen voor de BMKB dient de onderneming onder meer maximaal 250 werknemers te hebben en dient de jaaromzet maximaal € 50 miljoen of het balanstotaal maximaal € 43 miljoen te zijn.
Ten tweede kunnen ondernemingen die problemen hebben bij het verkrijgen van bankleningen en bankgaranties tussen € 1,5 miljoen en € 150 miljoen gebruikmaken van de Garantie Ondernemingsfinanciering (GO). Dit houdt in dat de overheid zich voor 50% garant stelt.
Om te zorgen dat ondernemers liquiditeitsproblemen het hoofd kunnen bieden, kunnen ondernemingen een verzoek doen om bijzonder uitstel van betaling van de inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, omzetbelasting en loonbelasting. Als u uitstel van betaling aanvraagt zal de Belastingdienst de invordering direct stopzetten. Daarnaast zal de Belastingdienst verzuimboetes tijdelijk niet innen.
Ook mag u uw inkomsten aanpassen in uw voorlopige aanslag inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting als u minder winst verwacht als gevolg van de coronacrisis of een verzoek om verlaging van de voorlopige aanslag indienen. Op deze manier betaalt u meteen minder belasting.
Mogelijk wordt het niet kunnen leveren wegens het coronavirus gekwalificeerd als overmacht. Indien er sprake is van overmacht bij uw leverancier, is hij in beginsel niet aansprakelijk voor schade. De gemaakte afspraken of de specifieke omstandigheden van het geval kunnen er echter toe leiden dat u uw schade toch kunt verhalen op de leverancier. Controleer daarom uw contracten en de toepasselijke algemene voorwaarden om te zien of u deze schade kunt verhalen of dat die voor uw rekening komt. Is bijvoorbeeld de garantie afgegeven dat levering zal plaatsvinden? Is een exoneratiebeding opgenomen?
Ook kunnen er omstandigheden zijn die ertoe leiden dat er geen beroep op overmacht mogelijk is. Bijvoorbeeld als uw leverancier vooraf al problemen had kunnen voorzien of al had voorzien, maar hij toch heeft besloten om de overeenkomst met u te sluiten.
Als u uw verplichtingen niet kunt nakomen, dan dient u dit te melden aan uw wederpartij. Controleer in uw contract of uw afspraken heeft gemaakt over wat u moet doen als u niet kunt leveren. Heeft u een exoneratiebeding in uw algemene voorwaarden en zijn deze van toepassing, dan kunt u hierop mogelijk een beroep doen. Heeft u niets geregeld, dan kunt u mogelijk een beroep doen op overmacht zodat u in beginsel niet aansprakelijk bent voor schade.
Gaat uw wederpartij niet akkoord met uw beroep op overmacht, dan kunt u proberen door onderhandelen eruit te komen, bijvoorbeeld door een schadevergoeding of compensatie te betalen. Lukt dit niet dan zal de rechter moeten beslissen of er inderdaad sprake is van overmacht en voor wiens rekening de gevolgen hiervan komen.
Ook tijdens de coronacrisis kunnen algemene vergaderingen van aandeelhouders (AVA) gewenst of zelfs noodzakelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan het vaststellen van de jaarrekening en besluiten tot het uitkeren van dividend. U kunt een aantal maatregelen treffen om zonder (of met zo min mogelijk) persoonlijk contact te vergaderen:
Dankzij spoedwetgeving wordt elektronisch vergaderen ook toegestaan wanneer dit niet in de statuten is geregeld. Bovendien komt er de mogelijkheid om de termijnen voor algemene vergaderingen en het opmaken van de jaarrekening uit te stellen. De jaarrekening over 2019 moet nu voor 1 november 2020 worden vastgesteld. Deze regelingen gelden niet alleen voor vennootschappen, maar ook voor verenigingen en stichtingen.
Het is niet mogelijk om werknemers te verplichten vrije dagen op te nemen. Het laten opnemen van vakantiedagen kan alleen als de werknemer daarmee instemt of indien dit in de cao of arbeidsovereenkomst is overeengekomen. U kunt wel werknemers erop wijzen dat zij de wettelijke vakantiedagen moeten opnemen binnen een half jaar na het jaar waarin zij zijn opgebouwd.
De regeling werktijdverkorting (wtv) is afgeschaft en vervangen door de NOW. De NOW is een vereenvoudiging van de wtv. Als u vanaf 1 maart 2020 minstens 20% omzetverlies heeft, kunt u een aanvraag bij het UWV indienen voor een tegemoetkoming in de loonkosten. De hoogte van de tegemoetkoming is afhankelijk van het omzetverlies. De maximale vergoeding is 90% van de loonkosten voor een periode van drie maanden. Deze periode kan eenmalig worden verlengd met drie maanden. Als voorschot ontvangt u 80% van het door u aangevraagde bedrag. Achteraf moet u laten zien wat de werkelijke daling van de omzet was. Voorwaarde is dat u geen verzoek indient om personeel wegens bedrijfseconomische redenen te ontslaan.
Nee, u hoeft geen nieuwe aanvraag in te dienen. Als u een aanvraag voor werktijdverkorting heeft ingediend en deze is nog niet afgehandeld, dan beschouwt UWV deze als een aanvraag voor de NOW-regeling. U ontvangt hierover bericht van UWV. Op uw aanvraag voor werktijdverkorting zijn nu ook de richtlijnen voor de NOW-regeling van toepassing. Het kan zijn dat UWV daarom aanvullende informatie aan u zal vragen.
Heeft u al een vergunning voor werktijdverkorting ontvangen? Deze blijft geldig. Wilt u deze vergunning verlengen? Dan zal deze verlenging vallen onder de NOW-regeling.
Vakantieplannen vallen massaal in het water door negatieve reisadviezen, gesloten accommodaties en andere coronamaatregelen. Wat moet u als werkgever met verzoeken om teruggave van de geplande vakantiedagen? Hoewel het in de risicosfeer van de werknemer ligt dat de vakantiereis niet doorgaat, is het in principe niet onredelijk dat deze zijn vakantie op een ander tijdstip wil opnemen. Indien u geen zwaarwegende bedrijfsbelangen heeft, zult u dus een intrekking van een verlofaanvraag moeten accepteren. Van zwaarwegende bedrijfsbelangen kan onder andere sprake zijn als u al de werkroosters voor de andere werknemers heeft vastgesteld of als u vervanging heeft geregeld.
U bent als werkgever verantwoordelijk voor het bieden van een veilige en gezonde werkomgeving. Het is daarom in principe toegestaan om werknemers de toegang tot kantoor te weigeren indien zij een gevaar vormen voor de veiligheid en gezondheid van andere werknemers. Zo dient de werknemer waarvan u vermoedt of waarvan vaststaat dat deze besmet is met het coronavirus thuis te blijven en kunt u deze de toegang tot het werk ontzeggen.
Ja, indien de werkzaamheden dit toelaten, moet u dit toestaan. De regering adviseert mensen om zo veel mogelijk thuis te werken. Echter, is de werknemer niet verkouden of is er geen sprake van een situatie zoals genoemd door het RIVM en is het onmogelijk om thuis te werken, dan is de werknemer in principe verplicht om op het werk te verschijnen. Weigert de werknemer dit, bijvoorbeeld uit angst om besmet te worden terwijl daar geen concrete aanleiding voor is, dan kunt u dit beschouwen als werkweigering.
De ondernemingsraad heeft adviesrecht ten aanzien van ‘belangrijke besluiten’ van de ondernemer. Dit recht geldt onverkort ook voor veel coronamaatregelen. Denk daarbij aan thuiswerken of zelfs gedwongen ontslagen en (gedeeltelijke) beëindiging van bedrijfsactiviteiten. Belangrijk is dat u de ondernemingsraad om advies vraagt op een moment dat hij nog invloed kan uitoefenen op het besluit. Ook moet uw besluit voldoende gemotiveerd zijn.
De ondernemingsraad heeft bovendien instemmingsrecht met betrekking tot een besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van onder andere regelingen betreffende arbeidsomstandigheden, ziekteverzuim/re-integratie, controle/beoordeling van werknemers (zoals thuiswerkregelingen) en privacy. Dergelijke regelingen behoeven dus instemming van de ondernemingsraad.
U hebt als werkgever een zorgplicht voor de veiligheid en gezondheid van uw werknemers. Hieronder valt de zorg voor een goede werkplek van werknemers, ook wanneer uw werknemers thuiswerken vanwege het coronavirus. Dat betekent dat u verantwoordelijk bent voor een veilige thuiswerkplek. Deze moet bijvoorbeeld voorzien zijn van een goed afgestelde stoel, tafel en beeldscherm. Wijs uw werknemers altijd op de arborisico’s en breng in kaart waarop zij dienen te letten. Dit laatste is nu extra belangrijk omdat veel werknemers voor het eerst thuiswerken en hiervoor nog geen geschikte plek hebben ingericht. Verder kunt u als werkgever ervoor zorgen dat goede afspraken worden gemaakt met betrekking tot communicatie, planning en productiviteit.
De bescherming van de eigen persoonsgegevens, maar ook die van collega’s en cliënten dient u op zorgvuldige wijze te waarborgen. Vooral nu veel werknemers thuis werken, dient u zich als werkgever bewust te zijn van de privacyrisico’s die daarbij komen kijken. Breng uw werknemers allereerst op de hoogte van het privacybeleid en hoe zij moeten handelen in bepaalde situaties (zoals bijvoorbeeld een datalek). Zorg er bovendien voor dat zij ook bij thuiswerken gebruik kunnen maken van een veilige verbinding, door middel van tweefactorauthenticatie en een VPN-verbinding. Ten slotte, maak in alle gevallen met uw werknemer goede afspraken over het gebruik van de werklaptop en/of eigen apparatuur. Alleen op die manier kunnen persoonsgegevens ook ingeval van thuis werken zo goed mogelijk beschermd worden.
Als een werknemer thuiswerkt bent u als werkgever in principe verantwoordelijk dat deze daarvoor de benodigde veilige middelen heeft (antivirusprogramma, authenticator etc.). Zo nodig ook een eigen computer. Maar wat als de werknemer de privécomputer gebruikt en daardoor uw interne netwerk besmet raakt met malware? De werknemer is alleen aansprakelijk tegenover u in geval van opzettelijk handelen of nalaten of indien hij bewust roekeloos handelt. Dit moet de werkgever bewijzen en een rechter zal dit niet snel aannemen.
Wordt uw netwerk gehackt of raakt het besmet omdat de verbinding of uw antivirussoftware niet veilig blijkt te zijn? Dan kunt u uw online provider of softwareleverancier daarop aanspreken. In dat geval zult u moeten bewijzen dat het hacken het gevolg is van een schending van de afspraken in de overeenkomst of meer algemeen van de zorgplicht van uw provider of leverancier. Ook dat zal niet eenvoudig zijn. Zorg daarom voor duidelijke afspraken over aansprakelijkheid bij hacken en beknibbel niet op uw cyberveiligheid. Te meer omdat u bij verwaarlozing ervan zelf aansprakelijk kunt zijn tegenover derden.
Controle van werknemers is niet verboden. Daarbij dient u echter wel rekening te houden met de privacy van de werknemers en de voorwaarden die voor controle gelden volgend uit de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Dat houdt in dat u een legitieme reden moet hebben voor de controle en er geen andere manier mogelijk mag zijn om het doel te bereiken, die minder ingrijpend is voor de privacy van de werknemers. U mag uw werknemers niet zomaar een hele dag volgen. Ook moet u werknemers vooraf op de hoogte stellen van de mogelijkheid dat zij gecontroleerd kunnen worden. Heeft u een ondernemingsraad, dan heeft u voor het monitoren van werknemers instemming van de OR nodig.
Tevens kun u met uw werknemer overeenkomen dat u de thuiswerkplek komt controleren om te kijken of deze aan de arbo-eisen voldoet. In dat geval zal een foto van de werkplek meestal voldoende zijn.
Dat hangt af van de afspraken die u in de huurovereenkomst heeft gemaakt. Bij omzethuur loopt de hoogte van de huur al (gedeeltelijk) mee met de omzet. In veel gevallen zal het huurcontract echter zijn gebaseerd op het ROZ-model voor winkelruimte. Volgens dit model heeft de huurder bij een gebrek – zoals een gedwongen sluiting – wel recht op herstel van het gebrek, maar doorgaans niet op huurverlaging. Bovendien is het moeilijk om de verhuurder aansprakelijk te stellen wanneer deze slechts maatregelen of adviezen van de overheid uitvoert. U kunt wel proberen om in overleg met de verhuurder (tijdelijk) een lagere huurprijs te krijgen. Ook deze heeft er immers geen belang bij dat u helemaal geen huur meer kunt betalen.
U bent als goed huurder verplicht om uw winkel te exploiteren tijdens de normale openingstijden. Een uitzondering doet zich voor als in de gegeven omstandigheden en gelet op de wederzijdse belangen niet van u kan worden verlangd dat u de exploitatie voortzet. Of de verhuurder u kan verplichten om open te blijven, hangt dus erg af van de omstandigheden van het geval. De coronacrisis is een bijzondere omstandigheid, maar of u uw winkel mag sluiten hangt ook af van de gevolgen die dat meebrengt voor de verhuurder. Als de helft van de winkels dicht is, heeft dat bijvoorbeeld ook gevolgen voor de omzet en liquiditeit van de andere winkels. Houd er rekening mee dat u de huur doorbetaalt tijdens de tijdelijke sluiting om boetes te voorkomen.
In principe mag dat niet. De Europese buitengrenzen zijn gesloten vanwege de coronapandemie. Deze sluiting geldt niet voor houders van een Nederlandse verblijfsvergunning of een visum voor lang verblijf (MVV). Omdat de sluiting alleen de buitengrenzen betreft, kunnen ook mensen met de nationaliteit van een EU-lidstaat, Zwitserland, Noorwegen, Liechtenstein of het Verenigd Koninkrijk en diplomaten vooralsnog Nederland inreizen. Overigens adviseert de Nederlandse overheid dringend om alleen te reizen als dat echt noodzakelijk is en moet u rekening houden met beperkte beschikbaarheid van vluchten en (internationaal) openbaar vervoer.
Vanwege de huidige sluiting van de Europese buitengrenzen kunt u geen gebruik maken van een visum voor kort verblijf. Schengenvisa voor kort verblijf die niet worden gebruikt, verliezen hun geldigheid en kunnen ook niet worden verlengd. Kunt u niet tijdig gebruik maken van uw visum, dan zult u dus een nieuw visum moeten aanvragen. Het is verstandig dit tijdig te doen, aangezien er na afloop van de beperkende maatregelen waarschijnlijk een tijdelijke piek in het aantal aanvragen zal zijn.
Wilt u meer informatie over bovenstaande vragen of heeft u aanvullende juridische vragen in verband met het coronavirus? Neem contact op met ons juridisch coronacrisisteam:
U kunt ons ook bellen via 020 – 301 55 55 of uw vraag stellen via het contactformulier.
De Nederlandse overheid heeft enkele financiële coronaregelingen gewijzigd en nieuwe regelingen vastgesteld. Welke regelingen zijn er nu om ondernemers door de crisis heen te helpen? Lees ons overzicht.
Ook in Nederland neemt het aantal besmettingen met het coronavirus gestaag toe. Wat kunnen de gevolgen zijn voor uw bedrijf en uw werknemers? Waar moet u als werkgever rekening mee houden?
De maatregelen om het coronavirus in te dammen worden steeds strikter. Waar moet u als ondernemer en werkgever rekening mee houden? Met meer dan u denkt! Lees onze bijdrage in de nieuwsbrief voor het MKB.
On Monday 4 November 2024, Russell Advocaten Russell Advocaten will host a seminar on Dutch labour law for diplomats, consular agents, and administrative staff from Embassies and Consulates in collaboration with Diplomat Magazine.
On Wednesday 2 October 2024, Jan Dop will be one of the members of the panel that will present timely labor and employment law issues to Primerus clients.
Wednesday 25 September 2024, Reinier Russell will discuss cybersecurity and data protection in litigation at the European meeting of the World Litigation Forum in Barcelona.
