Contracteren onder voorwaarde

Partijen kunnen contracteren onder voorwaarde. Deze voorwaarde is een toekomstige onzekere gebeurtenis. Dit kan beide kanten op werken: de overeenkomst treedt in werking door de vervulling van de voorwaarde of de overeenkomst kan daardoor worden ontbonden. Het is belangrijk om na te denken welke voorwaarden u kiest bij het opstellen van de overeenkomst en wanneer partijen hier een beroep op kunnen doen en binnen welke termijn.

Contracteren onder voorbehoud houdt in dat de werking van de overeenkomst tussen partijen afhankelijk is van een ‘toekomstige onzekere gebeurtenis’. Men spreekt ook wel over het maken van een ‘voorbehoud’. Hiermee kunnen partijen voorkomen dat zij onvoorwaardelijk aan de overeenkomst zijn gebonden als een toekomstige gebeurtenis nadelig blijkt voor (één van de) partijen. In dat geval hoeft er dus geen sprake te zijn van wederzijds goedvinden om de overeenkomst te ontbinden.

Er zijn twee soorten voorwaarden:

• Opschortende voorwaarde
• Ontbindende voorwaarde

Opschortende voorwaarde

Het contract tussen partijen treedt pas in werking zodra de afgesproken voorwaarde is vervuld. Hierdoor zijn partijen nog niet gebonden aan verplichtingen uit de overeenkomst.

Voorbeeld: het contract treedt pas in werking als de kopende partij de financiering rond heeft gekregen, bijvoorbeeld een financieringsvoorbehoud in een koopovereenkomst. Er valt ook te denken aan het al dan niet ontvangen van subsidies  of het verkrijgen van de vereiste vergunningen.

Voorwaarde treedt niet in werking

Als de voorwaarde niet in werking treedt, dan treden de gevolgen van de overeenkomst ook niet in. Zijn er toch al prestaties geleverd, bijvoorbeeld in de vorm van betaalde voorschotten of het verrichten van voorbereidende werkzaamheden, dan kunnen deze worden teruggevorderd op grond van onverschuldigde betaling of ongedaan gemaakt worden.

Ontbindende voorwaarde

Een ontbindende voorwaarde is een afspraak tussen partijen dat een overeenkomst eindigt wanneer zich bepaalde omstandigheden voordoen. Voorbeeld: het contract kan worden ontbonden wanneer de horecavergunning wordt ingetrokken.

Voorwaarde treedt in werking

Als de ontbindende voorwaarde is ingetreden, is de contractspartij die al heeft gepresteerd verplicht – voor zover mogelijk – dit ongedaan te maken. Is dit niet mogelijk, dan wordt dit een vergoeding van de waarde van de geleverde prestaties. Dit geldt niet voor duurovereenkomsten.

Partijen kunnen zijn overeengekomen dat de overeenkomst van rechtswege (automatisch) eindigt bij het intreden van de voorwaarde. In dat geval is er geen verdere (rechts)handeling vereist. Dat neemt niet weg dat het altijd verstandig is om de contractspartij te laten weten dat de ontbindende voorwaarde is ingetreden.

Als partijen hebben afgesproken dat één van hen de overeenkomst kan ontbinden bij het intreden van de voorwaarde, dan is het belangrijk dat één der partijen stelt en bewijst dat er een ontbindende voorwaarde bestaat en is vervuld. Partijen moeten dus een uitdrukkelijk beroep doen op het in vervulling gaan van de voorwaarde en ook binnen de termijn dat is afgesproken.

In arbeidsovereenkomsten is een ontbindende voorwaarde slechts in een zeer beperkt aantal gevallen toegestaan.

Sabotage?

Als een contractspartij verhindert dat er wordt voldaan aan de opschortende voorwaarde, kan de rechter oordelen dat daaraan toch voldaan is. De overeenkomst treedt dan wél in werking. Hierbij valt te denken aan goedkeurings- of financieringsvoorbehouden. Als voor het sluiten van een overeenkomst goedkeuring van de Ondernemingsraad vereist is, heeft de ondernemer een inspanningsplicht. Laat deze (bewust) na de OR te informeren en toestemming te vragen, dan kan alsnog voldaan zijn aan de voorwaarde. De overeenkomst treedt dan gewoon in werking.

Let wel op, want het niet-vervullen van de opschortende voorwaarde dat niet (direct) is veroorzaakt door de andere contractspartij valt hier buiten. Dan is er Immers een andere oorzaak geweest die het vervullen van de voorwaarde heeft belet.

Andersom geldt het ook: als een contractspartij de ontbindende voorwaarde bewerkstelligt of deze teweeg heeft gebracht uit eigen belang, kan de voorwaarde onder omstandigheden alsnog gelden als niet vervuld. De contractspartij kan dan geen beroep doen op de ontbindende voorwaarde die is vervuld waardoor de overeenkomst blijft bestaan.

Voor beide voorwaarden geldt dat ook stilzitten kan leiden tot de conclusie dat de verhindering of vervulling van de voorwaarde is bewerkstelligd. Wie geen vergunning heeft omdat hij deze niet heeft aangevraagd, kan zich natuurlijk niet beroepen op het ontbreken van de vergunning. In de praktijk betekent dit dat de contractspartij voor wie de voorwaarde is opgenomen een inspanningsplicht geldt om ervoor te zorgen dat aan de opschortende voorwaarde wordt voldaan of de ontbindende voorwaarde niet ingaat.

Tips voor het formuleren van voorwaarden

• Bepaal welk soort voorwaarde het beste past bij de situatie.
• Neem expliciet op of het om een ontbindende of opschortende voorwaarde gaat.
• Leg contractueel vast wat de reikwijdte en gevolgen zijn van het (niet-)vervullen van de voorwaarde.
• Bepaal binnen welke termijn één van de contractspartijen kan verzoeken om ontbinding of dat dit van rechtswege al gebeurt.
• Spreek af voor wie de voorwaarde is bedoeld en op welke wijze hierop een beroep kan worden gedaan.

Meer informatie?

Wilt u dat wij een opschortende of ontbindende voorwaarde opstellen voor u? Wilt u meer weten over contracteren onder voorwaarden? Neem dan contact met ons op: