Consignatie: zo voorkomt u problemen

Als u een kunstwerk in consignatie neemt en u verkoopt dit dan heeft de eigenaar recht op de opbrengst daarvan. Belangrijk is dat u de gemaakte afspraken ook op papier heeft staan in de vorm van een consignatieovereenkomst. Hierin zijn de rechten en plichten van beiden vastgelegd.

Voor de verkoper die niet zo vertrouwd is met de kunsthandel is het een mooie oplossing: consignatie. Hij geeft het schilderij aan een kunsthandelaar, die dit voor hem probeert te verkopen. Zo profiteert hij van het netwerk en de publieke zichtbaarheid die u wel heeft en hij niet. En u krijgt een percentage van de opbrengst, zonder dat u enig risico op verlies loopt. Een win-winsituatie dus. Wat kan er mis gaan?

Consignatieperikelen

Vrij veel, zo blijkt uit een recente zaak die speelde bij het Hof Amsterdam. Een verzamelaarster had in 2010 een aantal schilderijen, waaronder een tweetal van Jan Sluijters en Dirk Smorenberg, in consignatie gegeven aan een kunsthandel. Toen ze in 2018 de schilderijen terugvroeg, bleken de Sluijters en de Smorenberg al in 2012 en 2014 te zijn verkocht. Van de verkoopsom van € 35.000,- was echter niets afgedragen.

Uitvluchten

Om toch haar geld te krijgen legde de verkoopster beslag onder de kunsthandel en spande een procedure aan. De kunsthandel probeerde op allerlei manieren onder betaling uit te komen.

Op het moment dat beslag werd gelegd bestond de kunsthandel, een vennootschap onder firma (v.o.f.), niet meer vanwege het overlijden van een van de beide vennoten. De vordering was dus nietig.

Ook stelde de overblijvende vennoot dat hij zich nooit met de gang van zaken had bemoeid en dat de kunsthandel een eenmanszaak was. De zaken waren alleen door de kunsthandel en niet door de v.o.f. gedaan.

Verder stelde hij dat de vennoten maar tot een bedrag van € 5.000,- bevoegd waren. Daarom kon de vennootschap niet worden aangesproken voor de verplichting van € 30.000,- die de overleden vennoot bij het in consignatie nemen van de Sluijters was aangegaan.

Geen uitvluchten

Het hof maakte met al deze verweren korte metten. De boedel van de v.o.f. was nog niet vereffend, dus kon de v.o.f. nog steeds worden aangesproken.

Het bestaan van de kunsthandel als eenmanszaak was niet aannemelijk. Op alle correspondentie van de kunsthandel werd verwezen naar de v.o.f.

Wat betreft de beschikkingsbevoegdheid van de vennoten vond het hof dat als men accepteerde dat iemand een schilderij voor € 30.000,- kon verkopen, men ook moest accepteren dat hij bevoegd was een overeenkomst te sluiten, die hem verplichtte dit bedrag af te dragen.

Kortom: de v.o.f. moest de inkomsten uit de verkoop van de in consignatie ontvangen schilderijen afdragen.

Geen afspraken over vergoeding

Maar hoe veel moest de kunsthandel betalen? De verkoopster slaagde er niet om duidelijk te maken welke afspraken waren gemaakt over de vergoeding die de kunsthandel zou krijgen bij verkoop van de schilderijen. De rechter keek daarom naar het percentage dat de kunsthandel had gekregen van de opbrengst van andere schilderijen van de verkoopster. De kunsthandel mocht op grond hiervan 20% houden. De rest van de opbrengst (€ 28.000,-) moest de kunsthandel als voorschot afdragen. In de bodemprocedure kan de rechter de definitieve omvang van de vordering van de verkoopster vaststellen.

Consignatieovereenkomst

Drie juridische procedures (kort geding, spoedappel en bodemprocedure) betekent veel gedoe. Dit hadden partijen kunnen voorkomen als bij het in consignatie nemen de afspraken goed op papier waren gezet.

Belangrijke onderdelen van een consignatieovereenkomst zijn:

1. Bevoegdheid van de “eigenaar” om het werk in consignatie te geven;
2. Minimale prijs waarvoor het kunstwerk verkocht mag worden;
3. Hoogte van de vergoeding voor de consignatienemer;
4. Verplichting tot overleg voorafgaand aan verkoop;
5. Looptijd van de consignatie;
6. Regeling aansprakelijkheid voor verzekering, risico en eventuele kosten van restauratie;
7. Keuze voor toepasselijk recht en bevoegde rechter.

Hiermee kunt u zo nodig aantonen dat een consignatiegever zich niet aan de gemaakte afspraken heeft gehouden.

Meer informatie

Wilt u een voorwerp in consignatie nemen? Wij stellen graag een consignatieovereenkomst voor u op waarmee u langdurige discussies kunt voorkomen. Of heeft u andere vragen over kunst en recht? Neem contact met ons op: