Jan Dop

partner

Jan is advocaat arbeidsrecht en ondernemingsrecht

jan.dop@russell.nl
+31 20 301 55 55

1 januari 2025: Belastingdienst gaat wet DBA handhaven

Publicatiedatum 28 mei 2024

Per 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) handhaven. Wat zijn de gevolgen hiervan voor opdrachtgevers en zzp’ers?

onderhandelen contract - social media

Na jaren van uitstel zal de Belastingdienst komend jaar standaard gaan beoordelen of overeenkomsten van opdracht mogelijk arbeidsovereenkomsten zijn en er dus loonbelasting moet worden betaald. In een perspectiefnota en een handhavingsplan legt de Belastingdienst uit waarom zij hiervoor kiest en hoe zij dit mogelijk wil maken.

Door nu echt de regelgeving voor de kwalificatie van opdracht- en arbeidsovereenkomsten te handhaven wil de Belastingdienst twee problemen aanpakken. Het bekendste hiervan is het bestrijden van schijnzelfstandigheid waarbij werknemers opdrachtnemers zijn geworden en zo hun arbeidsrechtelijke bescherming kwijtraken. Daar is in de huidige overspannen arbeidsmarkt bijgekomen dat er ook werknemers zijn die willen afdwingen dat zij als opdrachtnemer in dienst worden genomen zodat zij minder belasting over hun verdiensten hoeven af te dragen.

Handhaving Wet DBA mogelijk maken

Om handhaving mogelijk te maken zet de Belastingdienst in op drie sporen:

  1. De markt bewust maken van deze problematiek door contacten met vertegenwoordigers van marktsectoren. Hierbij gaat het vooral om het verduidelijken van de verschillen tussen zzp’ers en werknemers in specifieke situaties.
  2. Speciale aandacht geven aan beroepen, sectoren en branches waar het risico op verkeerde kwalificatie en schijnzelfstandigheid het grootst is. Dat moet duidelijk maken dat er een grote pakkans is, zodat deze sterker geneigd zullen zijn zich aan de regels te houden.
  3. Voorbereiden van de “reguliere klantbehandeling”, oftewel de handhaving. Daarbij zal de Belastingdienst rekening houden met de holistische beoordeling van de arbeidsrelatie, zoals de Hoge Raad die heeft vastgelegd in de Deliveroo-uitspraak. Om deze reden zal minder gebruik kunnen worden gemaakt van modelovereenkomsten. Op grond van de Deliveroo-uitspraak kunnen al sinds 1 januari 2024 de modelovereenkomsten vrije vervanging niet worden gebruikt. In plaats van de zekerheid van de huidige ruim 8000 modelovereenkomsten wil de Belastingdienst werken aan voorspelbaarheid.

Handhaving tot 2025

In de handhavingsstrategie voor 2024 is er veel ruimte voor voorlichting en analyse van situaties. In eerste instantie zal de Belastingdienst bij een onjuiste kwalificatie van een overeenkomst vooral inzetten op het voor de toekomst juist kwalificeren van die overeenkomst. Dat kan door het geven van een aanwijzing. Sancties worden eigenlijk alleen opgelegd als sprake is van het bewust onjuist kwalificeren van een overeenkomst of als een aanwijzing van de Belastingdienst niet wordt opgevolgd.

Handhaving na 1 januari 2025

De belangrijkste verandering per 1 januari 2025 is dat de aanwijzing gaat vervallen. Bedrijven en zzp’ers moeten dan meteen hun overeenkomsten aanpassen en de Belastingdienst kan naheffingsaanslagen opleggen. Deze naheffingen kunnen ook worden opgelegd over het tijdvak dat de Belastingdienst de Wet DBA niet heeft gehandhaafd.

Is handhaving haalbaar?

De Belastingdienst heeft het zelf over een “ambitie” om per 1 januari 2025 te gaan handhaven en die slag om de arm lijkt verstandig. De reden voor het herhaaldelijk uitstel van de handhaving is dat de Wet DBA onvoldoende duidelijk maakt wat het verschil is tussen een zzp’er en een werknemer. Dat probleem is nog steeds niet opgelost. De Deliveroo-uitspraak bevat een groot aantal aandachtspunten voor het bepalen of een overeenkomst een arbeidsovereenkomst is of een overeenkomst van opdracht, maar een dergelijke holistische benadering biedt geen snelle en eenduidige antwoorden.

Ook is inmiddels duidelijk dat de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden, die de Deliveroo-uitspraak in wetgeving om moet zetten, niet voor 1 januari 2026 in werking zal treden en mogelijk zelfs later. Het is zelfs de vraag of dit wetsvoorstel doorgezet zal worden aangezien NSC en VVD al hebben aangegeven de wet te willen splitsen om zo beter onderscheid te kunnen maken tussen schijnzelfstandigen die extra bescherming nodig hebben en zzp’ers die bewust voor extra vrijheid kiezen. De gewenste voorspelbaarheid lijkt daarom een lastig te behalen doel.

Ondanks deze voorbehouden doen bedrijven er goed aan om met handhaving per 1 januari 2025 rekening te houden, zeker gezien de mogelijkheid van naheffingen over de eerdere periode.

Advocaat arbeidsrecht

Heeft u vragen over de wet DBA? Of wilt u dat wij beoordelen of uw overeenkomst van opdracht mogelijk toch een arbeidsovereenkomst is? Wij zijn u graag van dienst. Ook bij andere vragen of geschillen over arbeidsrecht staan wij werkgevers en ondernemers bij. Neem contact met ons op:

    Bovenstaande gegevens verwerken wij met uw toestemming, u kunt uw toestemming altijd weer intrekken. Lees ook onze privacyverklaring.