Paul is een zeer ervaren, creatief en vasthoudend procesadvocaat
paul.russell@russell.nl +31 20 301 55 55Minister van Engelshoven heeft gereageerd op het advies van de commissie-Pechtold. De overheid wil haar greep op de kunstmarkt en het particulier kunstbezit versterken, terwijl nog onduidelijk is of en hoe zij particulieren hiervoor zal compenseren.
De commissie-Pechtold heeft een aantal voorstellen gedaan om enerzijds cultuurbezit van nationaal belang in Nederland te houden en anderzijds de particuliere eigenaren daarvan te compenseren. Inmiddels heeft Minister van Cultuur, Onderwijs en Wetenschap Van Engelshoven haar reactie gegeven op deze voorstellen. Waar moeten kunsthandelaren, veilinghuizen en eigenaren van kunstwerken rekening mee houden?
Het belangrijkste instrument om cultureel erfgoed in particulier bezit in Nederland te houden is aanwijzing als onmisbaar en onvervangbaar cultureel erfgoed. In de praktijk betekent dit plaatsing op een lijst van voorwerpen die niet buiten Nederland mogen worden gebracht. Deze lijst is vrij statisch.
Op dit moment worden nieuwe kunstwerken alleen aangewezen als zij buiten Nederland dreigen te worden gebracht. Dit terughoudende aanwijsbeleid is per direct gestaakt. Dit zal ongetwijfeld nadelig zijn voor de Nederlandse kunsthandel. De aanwijscriteria in de Erfgoedwet zijn namelijk zeer ruim geformuleerd.
Een nieuwe adviescommissie moet gaan zorgen voor meer helderheid, maar het zal nog wel enige tijd duren voordat de nieuwe aanwijscriteria zijn opgesteld en de overheid deze kan toepassen. Tot die tijd zal er daarom vooral extra onzekerheid zijn voor de Nederlandse kunstmarkt en voor eigenaren van cultuurgoederen. De laatsten zullen waarschijnlijk wachten met verkopen totdat er meer duidelijkheid is over de nieuwe invulling van de aanwijscriteria.
Tot de vaste adviescommissie er is, zullen ad-hoc commissies de aanvragen voor de export van kunstwerken gaan beoordelen. In de praktijk zal dit dus betekenen dat exportprocedures van met name kunst in het duurdere segment nog langer zullen gaan duren. Dit is zeer nadelig voor de Nederlandse kunsthandelaren. Zij kunnen hierdoor moeilijker een internationale markt bedienen. Particuliere kunstbezitters zullen immers om het risico van aanwijzing te vermijden de kunstwerken die zij willen verkopen naar het buitenland brengen en daar door een handelaar laten verkopen. Of zij zullen wachten met verkopen totdat er meer duidelijkheid is over de nieuwe invulling van de aanwijscriteria.
Het Nationaal Aankoopfonds wordt niet extra gevuld, boven de voor 2020 geplande 50 miljoen euro. Dit betekent dat in de praktijk dat het niet mogelijk zal zijn om de echte topstukken voor Nederland te behouden. Gezien de prijzen op de internationale kunstmarkt en de verplichting om de cultuurgoederen voor de daar geldende prijs te kopen is deze “krijgskas” te klein. Daar verandert ook het voorstel om in te zetten op gedeeld eigendom van kunstwerken niet veel aan. Het enige waar dit beleid dus toe leidt is nodeloze vertraging bij de uitvoer en overbodige juridische procedures.
Over de compensatie en ondersteuning van eigenaren van aangewezen cultuurgoederen doet de minister nog geen concrete toezeggingen. Het blijft nog bij “in gesprek gaan”, “verkennen” en een verwijzing naar reeds bestaande gunstige regelingen voor kunsteigenaren.
De overheid wil haar greep op de kunstmarkt en het particulier kunstbezit versterken, terwijl nog onduidelijk is of en hoe zij particulieren hiervoor zal compenseren. Het zou beter zijn geweest als er eerst duidelijkheid was geschapen over de aanwijscriteria en de compensatieregeling, voordat de Staat zo verregaand in kan gaan grijpen in de eigendomsrechten van de kunstbezitters.
Wilt u meer weten over het nieuwe aanwijsbeleid voor cultureel erfgoed? Volg dan onze blogs over de Erfgoedwet. Of heeft u behoefte aan juridische ondersteuning in een kunstkwestie? Neem dan contact met ons op via het contactformulier of rechtstreeks met mr. Paul W.L. Russell (paul.russell@russell.nl of 020-301 55 55):
De Adviescommissie Bescherming Cultuurgoederen (in de wandelgangen: de Commissie-Pechtold) heeft 30 september 2019 haar advies gepresenteerd aan de Minister van Cultuur. Welke gevolgen heeft dit voor onder meer de kunsthandel, verzamelaars en stichtingen?
Op 1 juli 2016 treedt de nieuwe Erfgoedwet in werking. De wet is vooral een bundeling van bestaande wet- en regelgeving, zoals de Wet tot behoud van cultuurbezit, maar er zijn ook aanpassingen gedaan. Wat betekent de Erfgoedwet voor verzamelaars van kunst?
In his interview on “Hidden Gems – Treasured artwork adds to allure of Netherlands”, Reinier Russell talks about how artworks still reflect the spirit of the Golden Age and where they can be found.
Een nieuwe verordening van de EU verplicht iedereen die cultuurgoederen in de EU wil invoeren om over een invoervergunning te beschikken of een importeursverklaring in te dienen. Wanneer is welk document nodig? En wat zijn de gevolgen hiervan voor kunsthandelaren, galeries, veilinghuizen en verzamelaars, zowel binnen als buiten de EU?
Een Afrikaans masker dat voor 150 euro was verkocht bracht op een veiling 4,2 miljoen euro op. Konden de Franse verkopers de verkoop ongedaan maken? Hoe zou deze zaak in Nederland zijn afgelopen?
Na negen jaar is er eindelijk duidelijkheid naar wie de schatten van de Krim moeten. Volgens de Hoge Raad moeten zij naar de staat Oekraïne, de eigenaar en beheerder van de archeologische voorwerpen die in 2014 in bruikleen waren gegeven aan het Allard Pierson Museum in Amsterdam. Hoe is de Hoge Raad tot oordeel gekomen?
